برای جلوگیری از کلاهبرداری چه می‌توان کرد؟
سؤال بپرسید
کلاهبرداران، برای پیشبرد اهداف‌شان، به كسانی نیاز دارند كه قبل از سرمایه‌گذاری تحقیق نمی‌كنند. با تحقیق درباره این فعالیت‌ها، خطر این کلاه‌برداری‌ها را از خود دور كنید. اینکه صرفاً از آن‌ها درخواست اطلاعات یا منابع بیش‌تری بکنید كافی نیست، چونکه کلاهبرداران انگیزه‌ای برای راهنمایی‌تان ندارند. باید وقت بگذارید و خودتان در موردشان تحقیق كنید.
قبل از سرمایه‌گذاری تحقیق کنید
رایانامه‌های (ایمیل‌های) ناخواسته، پست‌های شبكه‌های اجتماعی و اخبار شركت‌ها هرگز نباید به تنهایی مبنای تصمیم‌گیری شما درباره سرمایه‌گذاری باشد. قبل از سرمایه‌گذاری، كسب‌وكار شركت و نیز محصولات و خدمات آن را درك كنید. در صورتی که شرکت در بازار سهام لیست شده است می‌توانید صورت‌های مالی آن شرکت را در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران یا پایگاه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران پیدا كنید.
فروشنده را بشناسید
قبل از سرمایه‌گذاری، برای تحقیق درباره فردی که آن سرمایه‌گذاری را تبلیغ می‌کند وقت بگذارید. حتی اگر آن تبلیغ‌كننده را می‌شناسید. همواره باید بدانید آیا فروشندگان اوراق بهاداری كه با شما در تماس‌اند برای فروش این اوراق گواهینامه‌های لازم را دارند یا خیر و آیا این افراد یا شركت آن‌ها تحت نظارت نهادهای ناظر مانند سازمان بورس و و اوراق بهادار قرار دارند و مجوزهای مربوطه را کسب کرده‌اند. با استفاده از پایگاه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، می‌توانید وضعیت عملکرد گذشته و سوابق انضباطی كارگزاران، مشاوران یا سایر شرکت‌ها را بررسی كنید.
مراقب پیشنهادهای ناخواسته باشید
مخصوصاً اگر پیام جذاب و ناخواسته‌ای برای سرمایه‌گذاری در شركتی دریافت كردید یا آن را به شكل برخط دیدید، اما نتوانستید اطلاعات مالی مرتبط را از منابع مستقل پیدا كنید، مراقب باشید؛ ممكن است طرح «باد کردن و خالی کردن» باشد. اگر سرمایه‌گذاری‌های خارج از کشور به شما پیشنهاد شد، مراقب باشید. چون اگر کلاهبرداری باشد، سخت‌تر می‌توان متوجه آن شد و پولی را كه به خارج ارسال شده است پیدا كرد.
از خودتان در برابر خطرات برخط محافظت کنید
سایت‌های بازاریابی اجتماعی و برخط فرصت‌های بسیاری را برای کلاهبرداران فراهم می‌كنند. در همین بخش، مطالبی در خصوص کلاهبرداری از طریق اینترنت و رسانه‌های اجتماعی یا بخش حفاظت از حساب‌ها در رسانه‌های اجتماعی ارائه شده است.
بدانید به دنبال چه هستید
درباره انواع مختلف کلاهبرداری در سرمایه‌گذاری‌ها و هشدارها پیرامون آن‌ها اطلاعات كسب كنید.
هشدارهایی درباره کلاهبرداری و روش‌های متداول متقاعدسازی
چه‌طور افراد موفقی كه به لحاظ مالی باهوش هستند در دام کلاه‌برداری‌های سرمایه‌گذاری می‌افتند؟ پژوهشگران دریافته‌اند کلاهبرداران سرمایه‌گذاری، با استفاده از شیوه‌های مختلف متقاعدسازی كه متناسب با مشخصات روانشناختی قربانی هستند، به اهداف‌شان می‌رسند. در اینجا، چند نمونه از هشدارها آمده است.
موارد آن‌قدر خوبی كه غیر ممکن است شدنی باشند
مراقب «ثروت خیالی» باشید. بازده‌های وعده داده شده را با بازده روی شاخص‌های معروف سهام مقایسه كنید. هر فرصت سرمایه‌گذاری كه ادعای بازدهی‌های بالاتری می‌کند ممكن است بسیار خطرناك باشد و این بدین معناست که ممكن است پول‌تان را از دست بدهید. مراقب ادعاهایی تحت عنوان «سودهای باورنكردنی»، «انتخاب موفقیت‌آمیز سبد سهام» و «بالاترین سود و پایین‌ترین ریسك» در سرمایه‌گذاری‌ها باشید. ادعاهایی از این قبیل نشانۀ ریسك بسیار زیاد یا کلاهبرداری آشكار است.
«بازده‌های تضمینی» اینگونه نیستند
تمامی سرمایه‌گذاری‌ها تا اندازه‌ای با ریسك همراهند. این موضوع در نرخ بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری‌ها منعكس می‌شود. اگر پول‌تان را در سرمایه‌گذاری ایمنی سپرده‌گذاری كنید، احتمالاً بازده پایینی خواهید داشت. بازده‌های بالا ریسك‌های بالایی هم به همراه دارند و احتمالاً شامل ضرر در سرمایه‌گذاری‌ها هم هستند. بیشتر کلاهبرداران وقت زیادی را صرف می‌كنند تا سرمایه‌گذاران را متقاعد كنند كه این بازده‌های بسیار بالا تضمین‌شده‌اند و از دست رفتنی نیستند. این سخنان را باور نكنید.
مراقب خطای هاله‌ای باشید
وقتی شخصی دغلكار در ظاهر شخصی دوست‌داشتنی و قابل اعتماد باشد، می‌تواند سرمایه‌گذاران را با خطای «هاله‌ای» بفریبد. اعتبار می‌تواند جعلی باشد. صلاحیتهای واقعی فرد را بررسی كنید.
«همه دارند سرمایه‌گذاری می‌كنند»
مراقب بازارگرمی‌هایی باشید كه تأكید می‌كنند «همه دارند در این محصول سرمایه‌گذاری می‌كنند، پس شما هم نباید فرصت را از دست بدهید». فكر كنید آیا علاقه‌ای به این محصول دارید یا خیر؟ آیا قرار است نیاز شما را برآورده کند؟ اگر تأكید تبلیغ‌كنندگان بر تعداد افرادی است كه این محصول را خریده‌اند، می‌توان آن را هشدار تلقی كرد.
فشار برای ارسال پول «همین الان»
افراد دغلكار اغلب به قربانیان‌شان می‌گویند این فرصت دیگر پیش نخواهد آمد و فردا دیگر نمی‌توانید از آن استفاده كنید. اما در مقابل این فشار مقاومت كنید و قبل از ارسال پول، از آن‌ها برای بررسی این موضوع وقت كافی بگیرید.
عمل متقابل
کلاهبرداران اغلب سعی می‌كنند سرمایه‌گذاران را از طریق سمینارهای رایگان سرمایه‌گذاری فریب دهند و تصورشان این است که در ازای لطف كوچكی به سرمایه‌گذاران مثل تهیۀ یك ناهار مجانی یا آموزش یک موضوع سرمایه‌گذاری، آن‌ها در محصول‌شان سرمایه‌گذاری می‌کنند. هیچ دلیلی ندارد كه درباره سرمایه‌گذاری سریع تصمیم‌گیری كنید. اگر به یک ناهار مجانی دعوت شدید، فکر کردن پیرامون محصول را به منزل‌تان اختصاص دهید و قبل از سرمایه‌گذاری، هم درباره سرمایه‌گذاری و هم درباره خروج از آن سرمایه‌گذاری تحقیق كنید. همواره از مناسب بودن محصولی كه می‌خرید اطمینان حاصل كنید و از چیزی كه می‌خرید و كارمزدهای مرتبط با آن آگاه باشید.
حفاظت از حساب‌ها در رسانه‌های اجتماعی و امنیت اطلاعات در بازار سرمایه
اینترنت، به شیوه‌های بسیاری زندگی‌مان را آسان‌تر كرده است. با این حال، باید نحوۀ حفاظت از حریم خصوصی و جلوگیری از کلاهبرداری را بدانید. فراموش نكنید می‌توان از مردم در هنگام استفاده از اینترنت کلاهبرداری كرد؛ کلاهبرداران از اطلاعات برخط شما برای ارسال اطلاعات دروغین، درخواست‌های سرمایه‌گذاری یا فیشینگ (phishing) استفاده می‌كنند.
فیشینگ یا سرقت برخط عبارت است از تلاش برای به‌دست آوردن اطلاعات مالی یا محرمانه از كاربران اینترنتی، مانند نام کاربری، پسورد، اطلاعات حساب بانکی و غیره. فیشینگ معمولاً با ایمیلی آغاز می‌شود كه به نظر از منبعی قانونی مانند موسسه‌ای مالی ارسال شده است. این ایمیل حاوی لینكی متصل به تارنمایی جعلی است كه به نظر تارنمای واقعی می‌آید. در این تارنمای قلابی از کاربر خواسته می‌شود تا اطلاعات محرمانه‌اش مانند پسورد یا شماره حساب‌های بانکی‌اش را وارد كند و با این کار به اطلاعات محرمانه‌اش دسترسی پیدا می‌كنند. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به این قسمت مراجعه کنید.
كارهایی كه می‌توان برای محافظت از خود در هنگام استفاده از رسانه‌های اجتماعی انجام داد:
تنظیمات حریم خصوصی
همواره در هنگام باز كردن حساب در تارنمای رسانه‌های اجتماعی، تنظیمات پیش‌فرض حریم خصوصی را بررسی كنید. تنظیمات پیش‌فرض حریم خصوصی در بسیاری از وب‌سایت‌های رسانه‌های اجتماعی معمولاً به این صورت‌اند که اشتراك‌گذاری اطلاعات گسترده‌ای را در جوامع برخط امكان‌پذیر می‌سازند. پیش از قرار دادن اطلاعات در تارنمای رسانه‌های اجتماعی، تنظیمات را در صورت لزوم اصلاح كنید.
اطلاعات مربوط به شرح حال زندگی
در برخی از رسانه‌های اجتماعی، اطلاعات مربوط به شرح حال زندگی برای افتتاح حساب الزامی است. شما می‌توانید اطلاعات در دسترس سایر كاربران رسانه‌های اجتماعی را محدود كنید. برای به حداقل رساندن مقدار اطلاعات بیوگرافیكی كه دیگران می‌توانند در تارنما مشاهده كنند، تنظیمات حریم خصوصی‌تان را به حالت دلخواه درآورید.
اطلاعات حساب
هرگز اطلاعات مربوط به حساب بانکی، پسورد حساب‌های خود یا سایر اطلاعات حساس مالی‌تان را در تارنمای رسانه‌ای اجتماعی قرار ندهید. اگر لازم است با كارشناسی مالی صحبت كنید، از روش‌های ارتباطی همچون تلفن، نامه، ایمیل شركت یا تارنمای شركت بهره بگیرید كه تحت پشتیبانی شركت هستند.
دوستان و تماس‌ها
در هنگام انتخاب دوست یا برقراری تماس در تارنمای رسانه‌های اجتماعی، فكر كنید چرا از این تارنما استفاده می‌كنید. ببینید آیا پذیرش «دوست» یا سایر درخواست‌های دوستی از جانب ارائه‌كننده خدمات مالی نظیر مشاور مالی یا كارگزار درست است یا خیر.
ویژگی‌های سایت
قبل از انتشار پیام در سایت، با شیوه عملکرد تارنمای رسانه‌های اجتماعی آشنا شوید. چه كسانی می‌توانند پیام‌تان را ببینند؟ تنها دریافت‌كنندگانی مشخص یا همۀ كاربران؟
توصیه‌هایی دربارۀ امنیت برخط
همانند تمامی حساب‌های اینترنتی و كامپیوتری، برای حفظ امنیت اطلاعات کاربری‌تان در رسانه‌های اجتماعی، اقدامات احتیاطی را رعایت کنید. برخی از توصیه‌های امنیتی در زیر آمده است:
- پسوردی «قوی» انتخاب كنید، از آن مراقبت كنید و مكرراً آن را تغییر دهید.
- از پسوردهای مختلف برای حساب‌های مختلف استفاده كنید.
- مراقب ارتباطات وایرلس یا كامپیوترها در مکان‌های عمومی باشید. تا آن‌جا كه می‌توانید نگذارید حساب‌های رسانه‌های اجتماعی‌تان در دسترس كامپیوترهای عمومی یا سایر كامپیوترهای اشتراكی قرار گیرد. اما اگر مجبور به انجام چنین كاری هستید، فراموش نكنید با كلیك بر دكمۀ «log out» در وب‌سایت رسانه‌های اجتماعی، كاملاً از سیستم خارج شوید تا به حضور در حساب برخط‌تان پایان دهید.
- مراقب دسترسی به حساب‌های رسانه‌های اجتماعی‌تان در ارتباطات وایرلس عمومی نظیر كافی‌شاپ یا فرودگاه باشید. استراق سمع در ترافیك اینترنت، از جمله پسوردها و سایر داده‌های حساس در شبكۀ بی‌سیم عمومی، بسیار آسان است.
- قبل از كلیك بر لینك‌های ارسالی، حتی لینك‌های ارسالی از طرف دوستان‌تان، بسیار مراقب باشید.
- امنیت دستگاه‌های موبایلتان را بالا ببرید. اگر پسورد حساب‌های رسانه‌های اجتماعی‌تان در دستگاه‌های موبایلتان ذخیره شده است یا این حساب‌ها با موبایلتان متصل هستند، مطمئن شوید در صورت مفقودی یا سرقت موبایلتان، دسترسی به حساب یا پسوردتان غیر ممکن می‌شود.
امنیت اطلاعات بازار سرمایه
مرکز نظارت بر امنیت اطلاعات بازار سرمایه (مکنا) زیر مجموعۀ سازمان بورس و اوراق بهادار، مسئولیت ارتقاء سطح امنیت در سامانه‌ها و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات بازار سرمایه، شناسایی و رفع به موقع نقاط آسیب‌پذیر و مدیریت ریسک‌های امنیت سایبری بر عهده دارد.
توصیه‌هایی برای افراد مسن پیرامون رسانه‌های اجتماعی و سرمایه‌گذاری
افراد مسن روز به روز از رسانه‌های اجتماعی بیشتر مخصوصاً برای کمک و مشاوره در زمینه انتخاب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. امروزه شبکههای اجتماعی مانند تلگرام، اینستاگرام، لینکدین و ... به ابزار مهمی در سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. رسانه‌های اجتماعی در حالیکه می‌توانند بسیار سودمند باشند، ممکن است فرصت‌هایی برای کلاهبرداران و فریب به ویژه افراد مسن ایجاد کنند. در نتیجه، سالمندان باید در استفاده از رسانه‌های اجتماعی به عنوان بخشی از فرایند سرمایه‌گذاری‌شان با احتیاط عمل کنند. موارد زیر احتمالاً برای این افراد مفید خواهد بود.
روش‌های کمک به اجتناب از تقلب در سرمایه‌گذاری آنلاین
اصل اجتناب از کلاه‌برداری‌های سرمایه‌گذاری اینترنتی این است که باید سرمایه‌گذار آگاه و مطلعی باشید. برای جلوگیری از کلاهبرداری چه كارهایی می‌توان انجام داد؟ پنج روشی که به افراد مسن کمک می‌کند تا از شر کلاه‌برداری‌ها در امان بمانند، عبارت است از:
- به هشدارها توجه کنید!
هر زمان در اینترنت پیشنهاد سرمایه‌گذاری دریافت کردید، در تصمیم‌گیری خود به هشدار‌های زیر توجه کنید:
پیشنهادی که بیش از حد خوب به نظر می‌رسد
هر سرمایه‌گذاری که بیش از حد خوب به نظر می‌رسد، احتمالاً کلاهبرداری است. به شدت مراقب تبلیغات اینترنتی سرمایه‌گذاری با ادعای «سود باور‌نکردنی» یا «سود هنگفت» باشید. ادعاهایی این چنین نشانۀ کلاهبرداری آشکار است.
- وعدۀ بازگشت «تضمینی» سرمایه با ریسک کم یا بدون ریسک
هر سرمایه‌گذاری سطوحی از ریسک را در بر دارد، که بر بازده بازگشتی مورد انتظار شما تاثیر می‌گذارد. اکثر کلاهبرداران زمان زیادی صرف می‌کنند تا سرمایه‌گذاران را متقاعد کنند که این معامله بازده «تضمینی» بالایی در بر خواهد داشت و «نباید این سرمایه‌گذاری را ازدست بدهید».
- پیشنهاد سرمایه‌گذاری خارج از کشور
حتماً هر پیشنهادی برای سرمایه‌گذاری خارج از کشور را با دقت بررسی کنید. بسیاری از کلاهبرداران ساختارهایی در خارج از کشور تشکیل می‌دهند تا روند توقف فعالیت کلاه‌بردارانه و فرایند بازگشت سرمایه قربانیان توسط قانون‌گذاران را سخت‌تر کنند.
- فشار برای خرید فوری
هرگز تحت فشار و تا زمانی که به اندازۀ کافی درباره معامله‌ای فکر نکرده‌اید، سرمایه‌گذاری را قبول نکنید و برای انجام آن عجله نکنید. درباره این فرصت تحقیق کنید. به‌ویژه نسبت به سرمایه‌گذاری‌هایی محتاط باشید که این عبارت را یدک می‌کشند «این فرصت را فقط یک بار در طول زندگی بدست می‌آورید».
- مراقب پیشنهادات ناخواسته باشید
کلاهبرداران، به دنبال قربانیانی مانند افراد مسنی هستند که از اینترنت استفاده می‌کنند. اگر پست جدیدی می‌بینید، مخاطب قرار می‌گیرید، یا پیغام خصوصی، ایمیل یا هر پیغام نا‌خواسته‌ی دیگری دریافت می‌کنید (به این معنا که شما آن پیام را درخواست نکرده‌اید و فرستندۀ آن را نمی‌شناسید)، در گفتگو پیرامون فرصت‌های سرمایه‌گذاری، باید بسیار محتاط باشید. تبلیغ ناخواسته ممکن است بخشی از طرح کلاهبرداری در سرمایه‌گذاری باشد.
- هشدار در مورد «کلاهبرداری خویشاوندی»
ممکن است تبلیغ سرمایه‌گذاری در گروه آنلاینی که عضو آن هستید یا از طریق کانال‌ها و گروه‌های مجازی (که مثلاً اخبار مورد علاقه شما را منتشر می‌کنند) دریافت می‌کنید، از نوع کلاهبرداری خویشاوندی باشد. کلاهبرداری خویشاوندی به طرحی اشاره دارد که اعضای گروه‌های خاص و دارای ویژگی‌های مشترک مانند سالمندان، بازنشستگان، نظامیان، گروه‌های قومیتی، تشکل‌های مذهبی و اصناف را هدف قرار می‌دهد. مهم نیست شخصی که این پیشنهاد را به شما می‌دهد تا چه حد قابل اعتماد به نظر می‌رسد، حتی اگر فرد پیشنهاددهنده را می‌شناسید، حتماً همه چیز را چک کنید. به خاطر داشته باشید فرد پیشنهاددهنده ممکن است از کلاهبرداری بودن آن طرح بی‌خبر باشد.
- در مورد تنظیمات امنیتی و حریم شخصی به شدت با احتیاط عمل کنید
افراد مسنی که از رسانه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند، باید به ویژگی‌های مختلف این تارنماها در مورد حریم شخصی توجه کنند. آگاه باشید که اگر از اطلاعات شخصی خود حفاظت نکنید، اطلاعات شما در دسترس همه از جمله کلاهبرداران قرار می‌گیرد. به منظور جلوگیری از گرفتار شدن در طرح‌های کلاهبرداری و برای اطلاعات بیشتر در مورد حفاظت از حساب‌ها در رسانه‌های اجتماعی، تنظیمات امنیتی در مورد حریم خصوصی و راهنمایی‌های دیگر مرتبط با امنیت بر خط و ایجاد حساب‌های کاربری آنلاین به به « حفاظت از حساب‌ها در رسانه‌های اجتماعی» مراجعه کنید.
- سوال بپرسید
مشکوک باشید. هرگز بدون تحقیق کامل دربارۀ محصول سرمایه‌گذاری و ارائه‌دهندۀ آن، اقدام نکنید. قبل از هر نوع سرمایه‌گذاری خوب در مورد آن تحقیق کنید و سوال‌های لازم را بپرسید. نوع سرمایه‌گذاری و صحت هر جمله‌ای که به شما گفته می‌شود را به دقت بررسی و ارزیابی کنید.
برخی طرح‌های کلاهبرداری رایج از طریق رسانه‌های اجتماعی و اینترنت
با اینکه کلاهبرداران اینترنتی مدام در حال تغییر روش‌های کلاهبرداری خود هستند، تعدادی طرح رایج وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید. در اینجا به نمونه‌هایی از این طرح‌ها که در حین استفاده از رسانه‌های اجتماعی باید مراقب‌شان باشید اشاره می‌شود.
طرح‌های باد کردن و خالی کردن
طرح‌های باد کردن و خالی کردن دوقسمتی‌اند. در قسمت اول، تبلیغ‌كنندگان سعی می‌كنند قیمت سهام (معمولاً سهام کوچک یا به اصطلاح سهام شرکت‌های «با ارزش بازاری کم») را با اظهارات غلط یا گمراه‌كننده درباره شركت افزایش دهند. این اظهارات غلط ممکن است در رسانه‌های اجتماعی مانند تلگرام، اینستاگرام، توئیتر و سایر شبکههای اجتماعی مطرح شوند. وقتی قیمت سهام به شكلی حبابی بالا رفت، متقلبان به سراغ قسمت دوم طرح‌شان می‌روند، یعنی با فروش و خالی کردن موجودی سهام خود در بازار سود بالایی به‌دست می‌آورند.
کلاهبرداری با سوءاستفاده از نظرات پژوهشی و خبرنامه‌های سرمایه‌گذاری آنلاین
هر چند خبرنامهها و تحقیقاتی که به صورت آنلاین منتشر می‌شوند احتمالاً اطلاعات مفیدی درباره سرمایه‌گذاری در بر دارند، گاهی ممکن است صرفاً ابزاری برای کلاهبرداری محسوب شوند. برخی شرکت‌ها یا افراد برای ترویج و تبلیغ سهام مورد نظر خود مبلغی را به خبرنامه‌های آنلاین پرداخت می‌کنند. این نوع تبلیغات تا زمانی که خبرنامهها نام فرد پرداخت کننده مبلغ، میزان مبلغ دریافتی و نحوه دریافت مبلغ را افشا نکند، غیر قانونی است.
برنامه‌های سرمایه‌گذاری پر بازده
اینترنت سرشار از «برنامه‌های سرمایه‌گذاری پر بازده» است که سرمایه‌گذاری‌های ثبت نشده‌ای هستند که معمولاً توسط افراد بدون مجوز اداره می‌شوند و بیشتر آن‌ها کلاهبرداری هستند. نشانۀ این برنامه‌ها وعدۀ پرداخت عجیب مانند بازده‌های 30 یا 40 درصدی سالیانه (یا حتی ماهیانه، هفتگی یا روزانه) با ریسک کم یا بدون ریسک به سرمایه‌گذار است.
از کجا کمک بگیرم؟
هرگز از شکایت یا پرسیدن سوال نترسید. اگر به فعالیت مبهمی شک دارید و توضیحاتی که بدست آورده‌اید، راضی‌کننده نیست، اجازه ندهید احساس خجالت یا نگرانی از اینکه دیگران فکر کنند شما از پس کار‌های خود بر نمی‌آیید، شما را از شکایت بازدارد. افراد مسنی که از طریق رسانه‌های اجتماعی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری آگاه می‌شوند، باید همیشه مراقب کلاهبرداری باشند. اگر سوال دارید یا نگران سرمایه‌گذاری هستید یا فکر می‌کنید در دام کلاهبرداران افتاده‌اید، لطفا برای گزارش و دریافت کمک با سازمان بورس و اوراق بهادار تماس بگیرید. اگر متوجه کلاهبرداری شدید، بهترین كار این است كه این موضوع را به کمک یکی از سه طریق زیر گزارش دهید یا با مرکز رسیدگی به شکایت‌های سازمان تماس حاصل کنید:
- سامانۀ اداره رسیدگی به شکایات و حمایت‌های حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار «سمتا» (shekayat.seo.ir)
- سامانۀ هیئت داوری سازمان بورس و اوراق بهادار (davari.seo.ir)
- سامانۀ حمایت از حقوق شهروندی سازمان بورس و اوراق بهادار یا سامانه دادشهر (dideban.seo.ir)
