بررسی تفاوت های بازار اولیه و بازار ثانویه
بازارهای بورس، به عنوان رکن اصلی نظام اقتصادی، بستری برای تبادل اوراق بهادار و تأمین مالی شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم می‌کنند. از جمله اصطلاحات بورسی که نیاز است برای شروع یادگیری بورس با آن آشنایی پیدا کرد میتوان به "بازار اولیه" و "بازار ثانویه" اشاره کرد که نقشی کلیدی در چرخه سرمایه‌گذاری ایفا می‌کنند.
بازار اولیه چیست؟
بازار اولیه (primary market) به بازاری می گویند که دارایی یا سهام یا اوراق برای بار اول ایجاد می شود و مورد معامله قرار می گیرد. به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد. این اوراق پیش تر وجود خارجی نداشتند و تازه ایجاد شدند. در خصوص سهام از عبارت پذیره نویسی سهام نیز استفاده می شود چرا که برای اولین بار معامله سهام اتفاق می افتد. در خصوص اوراق قرضه یا صکوک نیز همین موضوع صدق می کند و انتشار اوراق قرضه در بازار اولیه دسته بندی می شود. در یک دیدگاه کلی تر افزایش سرمایه شرکت ها نیز چون منجر به ایجاد سهام جدیدی می شود که قبلا نبوده و اکنون وجود دارد این نیز در دسته بندی بازار اولیه است.
نمونه ای از پذیره نویسی که مربوط به بازار اولیه است
بیشتر بخوانید: بازار مالی چیست؟
بازار ثانویه چیست؟
هر آن چیزی که در بازار اولیه ایجاد شده است بعدها اگر منجر به معامله دیگری شود بازار ثانویه یا (secondary market) نام دارد. یکی از بازارهایی که سهام شرکت ها در آن معامله می شود بورس است که این بازار نیز به عنوان بازار ثانویه شناخته می شود. پس میتوان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایه‌گذاران معامله می‌شود و خود شرکت در آن نقشی ندارد.
معاملات پتروشیمی جم در بازار ثانویه (بورس)
تفاوت بازار اولیه و ثانویه چیست؟
- زمان معامله:
- بازار اولیه: محلی برای عرضه اولیه اوراق بهادار توسط شرکت‌ها و دولت‌ها است. در این بازار، سرمایه‌گذاران با خرید اوراق بهادار، به طور مستقیم به تأمین مالی شرکت‌ها و دولت‌ها کمک می‌کنند.
- بازار ثانویه: محلی برای معامله اوراق بهاداری است که قبلاً در بازار اولیه عرضه شده‌اند. در این بازار، سرمایه‌گذاران می‌توانند اوراق بهادار را از یکدیگر خرید و فروش کنند.
- نوع معامله:
- بازار اولیه: معاملات در این بازار مستقیما بین شرکت و سرمایه‌گذاران انجام می‌شود.
- بازار ثانویه: معاملات در این بازار بین سرمایه‌گذاران انجام می‌شود و شرکت نقشی در آن ندارد.
- قیمت:
- بازار اولیه: قیمت اوراق بهادار در این بازار توسط شرکت و با توجه به عوامل مختلفی مانند ارزش ذاتی شرکت، وضعیت اقتصادی و ... تعیین می‌شود.
- بازار ثانویه: قیمت اوراق بهادار در این بازار بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
- هدف:
- بازار اولیه: شرکت‌ها جهت انجام طرح‌های توسعه‌ای یا برنامه های خود نیاز به نقدینگی دارند در ازای عرضه سهام خود به سهامداران در بازار اول نقدینگی مورد نیاز خود را از بین سرمایه گذاران جمع کرده و به انجام و بهره برداری از طرح های خود می‌پردازند و بدین ترتیب وجه مورد نیاز خود را از طریق بازار اول بورس تامین می‌نمایند.
- بازار ثانویه: هدف از این بازار ایجاد نقدشوندگی برای سرمایه‌گذاران است. بدین صورت که شخصی که دارای سهام یک شرکت بورسی است می‌تواند بدون واسطه مالکیت سهام خود را به شخص دیگری واگذار کند و سهام خود را بدون دردسر نقد کند.
تفاوت عرضه اولیه و بازار اولیه در چیست؟
در بازار اولیه سهام پیش تر از آن وجود نداشت و برای اولین بار ایجاد می شود. اما در عرضه اولیه سهام شرکت پیش تر بوده و صرفا برای اولین بار در بورس عرضه می شود. در نتیجه حتی می توان گفت معاملات شرکت هایی که عرضه اولیه می شوند در بازار ثانویه قرار دارد. از طرفی برخی از عرضه های اولیه فعلی در واقع نوعی از افزایش سرمایه (صرف سهام) است که در این صورت هم عرضه اولیه صورت گرفته هم این بازار بازاری اولیه است.
عرضه اولیه فصبا که از طریق افزایش سرمایه صورت می پذیرد (بازار اولیه و عرضه اولیه)
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در بازار اولیه و ثانویه
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در بازار اولیه
مزایا:
- فرصت سرمایه گذاری در شرکت‌های نوپا و با پتانسیل رشد بالا
- امکان خرید اوراق با قیمت اولیه
معایب:
- ریسک بالا
- نقدشوندگی پایین
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری چیست؟
مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه
مزایا
- نقدشوندگی بالا
- تنوع بالای اوراق بهادار
- امکان معامله در کوتاه مدت
معایب
- قیمت‌های بالای اوراق بهادار
- ریسک نوسانات بازار
پس انداز بهتر است یا سرمایه گذاری؟
پاسخ به این سوال کاملا به شخصیت فرد سرمایه‌گذار بستگی دارد و عواملی مانند:
- اهداف مالی فرد سرمایه‌گذار
- میزان ریسک‌پذیری فرد
- افق زمانی مورد نظر فرد
تعیین کننده است و نمی‌توان یک نسخه خاص را برای همه پیچید.
هرکدام از این موارد مزایا و معایب خاص خود را دارند و باید با درنظر گرفتن مواردی که ذکر شد تصمیم گرفت که پس اندار برای فرد مناسب تر است یا سرمایه‌گذاری.
در ادامه به مزایا و معایب هر یک می‌پردازیم.
مزایا و معایب پس انداز
مزایای پس انداز:
- دسترسی آسان به پول
- ریسک پایین
- احساس امنیت
معایب پس انداز:
- کسب بازدهی کم
- از دست رفتن ارزش پول به دلیل تورم
مزایا و معایب سرمایه گذاری
مزایای سرمایه گذاری:
- پتانسیل کسب سود و بازدهی بیشتر
- رشد پول در بلندمدت
- مبارزه با تورم
معایب سرمایه گذاری:
- ریسک بالا
- عدم دسترسی آسان به پول
- احتمال ضرر
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی بازار اولیه و ثانویه و همچنین تفاوت ها و مزایا و معایب هر یک پرداختیم. هر دو بازار اولیه و ثانویه، نقش مهمی در نظام اقتصادی ایفا می‌کنند. بازار اولیه، به تأمین مالی شرکت‌ها و دولت‌ها کمک می‌کند و بازار ثانویه، نقدشوندگی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
