صندوق سرمایه گذاری مختلط چیست؟
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط چیست؟
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط نوعی صندوق است که ترکیبی از سهام و اوراق با درآمد ثابت را در دارایی‌های خود دارد. این نوع صندوق‌ها به دلیل تعادل بین ریسک و بازده، برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که به دنبال ریسک کمتر نسبت به صندوق‌های سهامی و بازدهی بیشتر از صندوق‌های با درآمد ثابت هستند.
ترکیب دارایی‌ها صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
یکی از انواع صندوق های سرمایه گذاری، صندوق های سرمایه گذاری مختلط هستند که ترکیب دارایی‌های آنها به گونه‌ای تنظیم می‌شود که هم سود حاصل از افزایش قیمت سهام به دست بیاید و هم ریسک‌های شدید کاهش یابد. ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری مختلط شامل:
سهام شرکت‌ها: 40 تا 60 درصد از سرمایه‌گذاری‌ها در سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس انجام می‌شود.
اوراق با درآمد ثابت: مابقی سرمایه‌گذاری‌ها در اوراق قرضه دولتی، سپرده‌های بانکی و سایر ابزارهای مالی با سود ثابت انجام می‌شود. این ترکیب به صندوق اجازه می‌دهد تا از نوسانات بازار سهام بهره‌مند شود، در حالی که در مواقع رکود، بازده ثابت و پایدار از اوراق بدهی دریافت کند.
انواع صندوق‌های مختلط
صندوق‌های مختلط بر اساس نوع استراتژی و ترکیب دارایی‌ها به دو دسته مهم تقسیم می‌شوند: صندوق‌های رشد و درآمد و صندوق‌های محافظه‌کار
در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم:
صندوق‌های رشد و درآمد (Balanced or Growth Funds)
این نوع صندوق‌ها به دنبال ایجاد تعادل بین رشد سرمایه و درآمد ثابت هستند. ترکیب دارایی‌های این صندوق‌ها شامل سهام و اوراق با درآمد ثابت است، اما بخش بیشتری از سرمایه‌گذاری‌ها در سهام انجام می‌شود تا از رشد بالقوه بازار سهام بهره‌برداری کنند.
معمولاً 60 تا 70 درصد از دارایی‌های صندوق‌های رشد و درآمد در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود و مابقی (30 تا 40 درصد) به اوراق با درآمد ثابت (مانند اوراق قرضه دولتی، سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت) اختصاص می‌یابد.
ریسک و بازده صندوق‌های رشد و درآمد برای سرمایه‌گذارانی مناسب‌اند که می‌خواهند ریسک متوسطی را تحمل کنند و در عین حال به دنبال بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت هستند. اگرچه بخش بزرگ‌تری از دارایی‌ها در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود، اوراق با درآمد ثابت به عنوان بخشی از دارایی‌ها نقش محافظتی دارند.
صندوق‌های رشد و درآمد برای افرادی که به دنبال تعادل میان رشد سرمایه و درآمد ثابت هستند و می‌خواهند از نوسانات بازار سهام بهره ببرند بدون اینکه ریسک زیادی را متحمل شوند، مناسب است.
صندوق‌های محافظه‌کار (Conservative Funds)
صندوق‌های محافظه‌کار مختلط بخش بزرگ‌تری از دارایی‌های خود را به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌دهند و سهم کمتری از دارایی‌ها را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. هدف اصلی این صندوق‌ها حفظ سرمایه و کاهش ریسک است، در حالی که همچنان امکان کسب بازدهی از سهام را فراهم می‌کنند.
معمولا 30 تا 40 درصد از دارایی‌های صندوق‌های محافظه‌کار در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود و بقیه دارایی‌ها (60 تا 70 درصد) به اوراق با درآمد ثابت اختصاص می‌یابد.
ریسک و بازده صندوق‌های محافظه‌کار به دلیل سهم بالای اوراق با درآمد ثابت، کمتر بوده و مناسب افرادی است که به دنبال سرمایه‌گذاری با نوسانات کمتر و حفظ اصل سرمایه خود هستند. بازدهی این صندوق‌ها نیز معمولاً کمتر از صندوق‌های رشد و درآمد است.
صندوق‌های محافظه‌کار مناسب افرادی هستند که سطح ریسک‌پذیری پایینی دارند و به دنبال سرمایه‌گذاری‌ای هستند که بازدهی متعادل و ریسک کمتری داشته باشد. همچنین برای افرادی که در بازارهای پرنوسان به دنبال سرمایه‌گذاری محافظه‌کارانه هستند، مناسب است.
مزایای صندوق‌های مختلط
مهمترین مزایای صندوق‌های مختلط در زیر آمده است:
- تنوع در سرمایه‌گذاری: صندوق‌های مختلط، ترکیبی از دارایی‌های مختلف مثل سهام و اوراق با درآمد ثابت دارند. این تنوع در دارایی‌ها باعث می‌شود ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد زیرا در صورت افت قیمت سهام، بخشی از سرمایه در اوراق با درآمد ثابت محفوظ می‌ماند.
- کاهش ریسک نسبت به صندوق‌های سهامی: برخلاف صندوق های سهامی که به شدت تحت تأثیر نوسانات بازار سهام هستند، صندوق‌های مختلط به دلیل حضور اوراق با درآمد ثابت، ریسک کمتری دارند. این مزیت برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری با ریسک متوسط هستند، جذاب است.
- مدیریت حرفه‌ای: مانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های مختلط توسط تیم‌های متخصص و حرفه‌ای مدیریت می‌شوند. این امر به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد بدون نیاز به تخصص ویژه، از بازدهی مناسب بهره‌مند شوند.
- انعطاف‌پذیری: صندوق‌های مختلط به دلیل ترکیب سرمایه‌گذاری‌ها انعطاف‌پذیری بالایی دارند. مدیران صندوق می‌توانند در شرایط مختلف بازار ترکیب دارایی‌های سهام و اوراق با درآمد ثابت را تغییر دهند تا بازدهی را بهینه کنند و ریسک را مدیریت کنند.
- دسترسی آسان و نقدشوندگی: سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط به دلیل امکان خرید و فروش آسان واحدهای صندوق، دسترسی و نقدشوندگی بالایی دارد. این باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران در صورت نیاز به وجه نقد، بتوانند به سرعت سرمایه خود را برداشت کنند.
- سرمایه‌گذاری با حداقل سرمایه: یکی از مزایای اصلی صندوق‌های مختلط این است که سرمایه‌گذاران می‌توانند با حداقل سرمایه وارد شوند و از مزایای مدیریت حرفه‌ای و تنوع در دارایی‌ها بهره‌مند شوند.
- بازدهی متعادل: این صندوق‌ها معمولاً بازدهی متعادلی بین صندوق‌های سهامی و اوراق با درآمد ثابت دارند، به این معنا که هم رشد سهام و هم درآمد ثابت را در بر می‌گیرند.
معایب صندوق‌های مختلط
مهمترین معایب صندوق‌های مختلط نیز به شرح زیر است:
- بازدهی کمتر نسبت به صندوق‌های سهامی: اگرچه صندوق‌های مختلط نسبت به صندوق‌های سهامی ریسک کمتری دارند، اما در دوره‌های رشد بازار سهام، بازدهی کمتری نسبت به صندوق‌های سهامی کسب می‌کنند. این موضوع ممکن است برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بالا هستند جذاب نباشد.
- هزینه‌های مدیریت و کارمزد: صندوق‌های مختلط مانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای هزینه‌های مدیریت و کارمزد هستند. این هزینه‌ها به خصوص برای سرمایه‌گذاران کوچک‌تر می‌تواند باعث کاهش سود نهایی شود. هرچند که این هزینه‌ها برای مدیریت حرفه‌ای و تخصصی توجیه‌پذیر است، اما برای برخی سرمایه‌گذاران مهم است.
- ریسک بازار سهام: به رغم داشتن اوراق با درآمد ثابت در پرتفوی، بخش سهامی این صندوق‌ها همچنان تحت تأثیر نوسانات بازار سهام است. بنابراین، در صورت افت شدید بازار، ارزش سهامی صندوق ممکن است کاهش یابد و بر کل دارایی‌ها تأثیر بگذارد.
- عدم تضمین بازدهی: هیچ تضمینی برای بازدهی ثابت در صندوق‌های مختلط وجود ندارد. بازدهی آنها وابسته به عملکرد بازار و ترکیب دارایی‌هاست، بنابراین سرمایه‌گذاران نباید انتظار سود تضمین‌شده‌ای داشته باشند.
- کمبود کنترل مستقیم بر دارایی‌ها: سرمایه‌گذاران در صندوق‌های مختلط نمی‌توانند خودشان دارایی‌ها را مدیریت کنند و تمام تصمیمات مربوط به خرید و فروش دارایی‌ها توسط مدیران صندوق گرفته می‌شود. این موضوع ممکن است برای سرمایه‌گذارانی که تمایل به کنترل مستقیم سرمایه خود دارند، مناسب نباشد.
- پایین بودن نقدشوندگی در شرایط خاص: هرچند که صندوق‌های مختلط در شرایط عادی نقدشوندگی بالایی دارند، اما در شرایط بحرانی و رکودهای شدید اقتصادی ممکن است نقدشوندگی به مشکل برخورد کند.
نحوه مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط
می‌توانید با درنظرگرفتن معیارهای زیر از سایت فیپیران برای مقایسه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط استفاده کنید.
بازدهی صندوق های سرمایه گذاری مختلط
- بازدهی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت: اولین معیار مقایسه صندوق‌ها، میزان بازدهی آنها در دوره‌های مختلف است. بازدهی می‌تواند در بازه‌های زمانی یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه، یک ساله و چند ساله بررسی شود. صندوق‌هایی که در بازه‌های زمانی طولانی‌تر بازدهی پایدارتری دارند، معمولاً گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
- مقایسه بازدهی با شاخص‌ها: برای تحلیل دقیق‌تر، بازدهی صندوق باید با شاخص‌های کل بازار مثل شاخص کل بورس و یا شاخص اوراق با درآمد ثابت مقایسه شود. این مقایسه نشان می‌دهد که آیا صندوق عملکرد بهتری نسبت به بازار دارد یا خیر.
ریسک صندوق های سرمایه گذاری مختلط
- نوسانات بازدهی: بررسی نوسانات بازدهی صندوق نشان‌دهنده میزان ریسک آن است. صندوق‌هایی که نوسانات بازدهی بیشتری دارند، معمولاً ریسک بالاتری نیز دارند.
- بتا (Beta): بتا یک شاخص مهم برای سنجش حساسیت صندوق نسبت به نوسانات بازار است. صندوق‌هایی با بتای بالا نشان‌دهنده ریسک بالاتر و نوسانات بیشتر هستند.
- انحراف معیار: این شاخص میزان پراکندگی بازدهی صندوق را نشان می‌دهد. صندوق‌هایی با انحراف معیار پایین‌تر، نوسانات کمتری دارند و به همین دلیل ریسک پایین‌تری دارند.
ترکیب دارایی‌های صندوق های سرمایه گذاری مختلط
- درصد سهام و اوراق با درآمد ثابت: صندوق‌های مختلط دارایی‌های خود را بین سهام و اوراق با درآمد ثابت تقسیم می‌کنند. هرچه سهم سهام بیشتر باشد، ریسک صندوق بالاتر است و هرچه سهم اوراق بیشتر باشد، ریسک پایین‌تری دارد. ترکیب دارایی‌های صندوق را بررسی کنید تا با توجه به میزان ریسک‌پذیری خود، صندوق مناسب را انتخاب کنید.
- تنوع در دارایی‌ها: صندوق‌هایی که دارایی‌های متنوع‌تری دارند، معمولاً ریسک کمتری دارند زیرا کاهش قیمت یک نوع دارایی به طور کامل بر عملکرد صندوق تأثیر نمی‌گذارد.
کارمزدها و هزینه‌های صندوق های سرمایه گذاری مختلط
- کارمزد مدیریت: یکی از معیارهای مهم برای مقایسه صندوق‌ها، میزان کارمزدی است که مدیران صندوق بابت مدیریت دریافت می‌کنند. صندوق‌هایی که کارمزد مدیریت کمتری دارند، برای سرمایه‌گذاران مقرون به صرفه‌تر هستند.
- هزینه‌های جانبی: علاوه بر کارمزد مدیریت، باید هزینه‌های دیگری مانند کارمزد خرید و فروش واحدهای صندوق و هزینه‌های اجرایی صندوق نیز بررسی شود.
مدیران صندوق و سابقه عملکرد
- تجربه و شهرت مدیران صندوق: مدیران صندوق نقش مهمی در بازدهی و عملکرد صندوق دارند. صندوق‌هایی که مدیران مجرب و با سابقه دارند، معمولاً بازدهی بهتری ارائه می‌دهند.
- بررسی سابقه صندوق: سابقه عملکرد صندوق در دوره‌های مختلف به ویژه در شرایط بحرانی بازار می‌تواند نشان‌دهنده توانایی مدیران در مدیریت ریسک و بهینه‌سازی دارایی‌ها باشد.
اندازه صندوق (NAV صندوق)
- خالص ارزش دارایی‌ها (NAV): صندوق‌هایی که ارزش خالص دارایی‌های بالاتری دارند، معمولاً از ثبات بیشتری برخوردارند و در نوسانات بازار کمتر آسیب می‌بینند. همچنین صندوق‌های بزرگ‌تر به دلیل توانایی بیشتری که در مدیریت دارایی‌ها دارند، می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهتری ایجاد کنند.
سود تقسیمی یا سرمایه‌گذاری مجدد
- روش توزیع سود: برخی صندوق‌های مختلط سود حاصله را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند و برخی دیگر آن را مجدداً در دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری می‌کنند. با توجه به اهداف مالی خود، می‌توانید صندوق‌هایی را انتخاب کنید که روش توزیع سود آنها با استراتژی سرمایه‌گذاری شما همخوانی دارد.
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط برای چه افرادی مناسب است؟
افرادی که صندوق سرمایه‌گذاری مختلط برایشان مناسب است عبارتند از:
- سرمایه‌گذاران با ریسک متوسط: این صندوق‌ها ترکیبی از دارایی‌های سهامی (با ریسک بالاتر) و اوراق با درآمد ثابت (با ریسک کمتر) را در خود جای داده‌اند. بنابراین برای افرادی که به دنبال بازدهی مناسب هستند اما نمی‌خواهند تمام سرمایه خود را در سهام قرار دهند و با نوسانات شدید بازار مواجه شوند، صندوق‌های مختلط گزینه‌ای مناسب است.
- افرادی که به دنبال تنوع‌سازی در سرمایه‌گذاری هستند: صندوق‌های مختلط به دلیل داشتن ترکیب متنوعی از سهام و اوراق، به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند که ریسک خود را مدیریت کنند و در عین حال از فرصت‌های رشد بازار سهام بهره‌مند شوند. این تنوع می‌تواند ریسک کلی سرمایه‌گذاری را کاهش دهد.
- سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازدهی بلندمدت هستند: افرادی که قصد دارند به‌جای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، در بلندمدت به رشد سرمایه خود فکر کنند و در عین حال از نوسانات شدید بازارهای مالی پرهیز کنند، می‌توانند از مزایای صندوق‌های مختلط بهره‌مند شوند.
- افرادی با سطح دانش و تجربه متوسط: سرمایه‌گذارانی که اطلاعات محدودی درباره بازارهای مالی دارند و نمی‌توانند به‌تنهایی استراتژی‌های پیچیده سرمایه‌گذاری را اجرا کنند، صندوق‌های مختلط به‌عنوان یک راهکار ساده و کم‌دردسر، انتخاب مناسبی برای آن‌هاست.
- کسانی که به دنبال یک گزینه با ریسک کمتر از سهام ولی بیشتر از اوراق با درآمد ثابت هستند: این صندوق‌ها یک میانگین از سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت را فراهم می‌کنند، بنابراین برای افرادی که نمی‌خواهند تمام سرمایه خود را در دارایی‌های پرریسک مانند سهام قرار دهند، اما در عین حال به دنبال بازدهی بیشتری نسبت به اوراق با درآمد ثابت هستند، بسیار مناسب است.
کارمزد صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
کارمزد صندوق‌های مختلط شامل کارمزد مدیریت و کارمزد عملکرد است. کارمزد مدیریت معمولاً ثابت است، اما کارمزد عملکرد بر اساس میزان سود حاصل از سرمایه‌گذاری محاسبه می‌شود.
نحوه سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
- انتخاب صندوق مناسب: ابتدا باید صندوق مختلط مورد نظر خود را بر اساس پارامترهایی مانند عملکرد گذشته، میزان ریسک، و نوع دارایی‌های آن انتخاب کنید. سایت‌هایی مانند Fipiran و Tsetmc اطلاعات جامعی از صندوق‌ها ارائه می‌دهند.
- ثبت‌نام در سامانه معاملات آنلاین: برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلط، باید در سامانه‌هایی مثل سایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا کارگزاری‌های مرتبط ثبت‌نام کنید. بیشتر صندوق‌ها این امکان را فراهم کرده‌اند که از طریق پنل‌های آنلاین سرمایه‌گذاری انجام شود.
- احراز هویت و دریافت کد معاملاتی: برای خرید و فروش واحدهای صندوق، شما به یک کد معاملاتی (همان کد بورسی) نیاز دارید. این فرآیند با مراجعه به کارگزاری‌ها یا از طریق ثبت‌نام در سامانه سجام انجام می‌شود.
- واریز وجه به حساب صندوق: پس از انتخاب صندوق و احراز هویت، مبلغ مورد نظر برای سرمایه‌گذاری را به حساب صندوق واریز می‌کنید. حداقل سرمایه‌گذاری در هر صندوق ممکن است متفاوت باشد، بنابراین قبل از شروع باید قوانین مربوط به آن صندوق را مطالعه کنید.
- خرید واحدهای سرمایه‌گذاری: پس از واریز وجه، می‌توانید واحدهای صندوق را خریداری کنید. هر واحد سرمایه‌گذاری، نماینده سهم شما از دارایی‌های صندوق است.
- مدیریت سرمایه‌گذاری: شما می‌توانید به صورت دوره‌ای عملکرد صندوق و میزان بازدهی آن را از طریق پنل‌های آنلاین یا گزارش‌های مالی صندوق پیگیری کنید. همچنین امکان اضافه کردن سرمایه یا فروش واحدهای سرمایه‌گذاری نیز وجود دارد.
سود انتظاری صندوق سرمایه‌گذاری مختلط
سود انتظاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط به دلیل ترکیب دارایی‌های سهامی و اوراق با درآمد ثابت، بین سود صندوق‌های سهامی و صندوق‌های با درآمد ثابت قرار می‌گیرد. در واقع، این صندوق‌ها تلاش می‌کنند تا تعادلی بین ریسک و بازده ایجاد کنند و به همین دلیل، میزان سود انتظاری آنها هم از سرمایه‌گذاری‌های پرریسک (مانند سهام) کمتر است و هم از سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک (مانند اوراق با درآمد ثابت) بیشتر.
عوامل مؤثر بر سود انتظاری صندوق‌های مختلط به شرح زیر است:
- ترکیب دارایی‌ها: هرچه سهم بیشتری از دارایی‌های صندوق به سهام اختصاص داده شود، سود انتظاری بیشتر خواهد بود، اما همراه با افزایش ریسک. برعکس، هرچه سهم بیشتری به اوراق با درآمد ثابت اختصاص یابد، ریسک کاهش یافته و سود انتظاری کمتر می‌شود.
- عملکرد بازار سهام: با توجه به اینکه بخشی از دارایی‌های صندوق‌های مختلط در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌شود، هر چقدر بازار سهام بهتر عمل کند، سود انتظاری این صندوق‌ها نیز افزایش می‌یابد.
- نرخ بهره و اوراق با درآمد ثابت: عملکرد اوراق با درآمد ثابت که بخشی از دارایی‌های صندوق را تشکیل می‌دهند نیز تاثیر مستقیمی بر سود انتظاری دارد. در صورتی که نرخ بهره در اقتصاد افزایش یابد، سود صندوق‌ها که در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بیشتر خواهد شد.
ریسک و بازده صندوق‌های مختلط
صندوق‌های مختلط به دلیل ترکیب دارایی‌های کم‌ریسک و پرریسک، سود متعادل‌تری نسبت به صندوق‌های سهامی دارند و برای سرمایه‌گذارانی که نمی‌خواهند با ریسک بالا مواجه شوند اما همچنان به دنبال سود بیشتری نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت هستند، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آیند.
جمع‌بندی
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که به دنبال تعادل بین ریسک و بازده هستند. این صندوق‌ها به دلیل ترکیب سهام و اوراق با درآمد ثابت، تعادل مناسبی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. انتخاب صندوق مناسب و پیگیری عملکرد آن می‌تواند به کسب سود مطمئن کمک کند.
