صندوق تضمین اصل سرمایه چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارید؟

صندوق تضمین اصل سرمایه نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که با هدف حفظ سرمایه اولیه سرمایه‌گذاران طراحی شده است. این صندوق‌ها از طریق تضمین توسط ارکان ضامن یا سهامداران ممتاز، اطمینان می‌دهند که در صورت بروز نوسانات یا کاهش ارزش دارایی‌ها، اصل سرمایه اولیه سرمایه‌گذار محفوظ می‌ماند. این ویژگی باعث می‌شود صندوق‌های تضمین اصل سرمایه گزینه‌ای مناسب برای افرادی باشند که به دنبال بازدهی معقول هستند ولی ریسک‌پذیری کمتری دارند.

به همین دلیل، این صندوق‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی و درآمد ثابت، جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذارانی دارند که به دنبال اطمینان و امنیت بیشتری هستند. در این مقاله تمامی جزئیات با ویژگی‌های صندوق تضمین اصل سرمایه را بررسی خواهیم کرد.

صندوق تضمین اصل سرمایه

صندوق تضمین اصل سرمایه نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که هدف آن حفظ و تضمین اصل سرمایه سرمایه‌گذاران است، به‌ویژه در زمان‌های نوسانات اقتصادی یا کاهش ارزش بازار. این صندوق‌ها به‌طور خاص برای افرادی طراحی شده‌اند که به دنبال کاهش ریسک و اطمینان از بازگشت اصل سرمایه خود هستند، حتی اگر بازار دچار زیان شود.
عملکرد این صندوق‌ها به گونه‌ای است که بخش عمده سرمایه به دارایی‌های با ریسک کمتر اختصاص می‌یابد، مانند اوراق بدهی دولتی و اوراق مشارکت، و بخش کوچکی از سرمایه در دارایی‌های با بازده بیشتر و ریسک بالاتر، مانند سهام، سرمایه‌گذاری می‌شود. برخی از این صندوق‌ها توسط شرکت‌های بیمه یا بانک‌ها ضمانت می‌شوند، و در نتیجه در صورت زیان در بازار، اصل سرمایه سرمایه‌گذار از طریق این ضمانت‌ها بازپرداخت می‌شود.

صندوق‌های تضمین اصل سرمایه به دلیل تضمین بازگشت اصل سرمایه، جذابیت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذارانی دارند که نمی‌خواهند ریسک زیادی متحمل شوند و به دنبال بازدهی مطمئن هستند. با این حال، بازدهی این صندوق‌ها معمولاً پایین‌تر از صندوق‌های سهامی یا مختلط است و به همین دلیل برای سرمایه‌گذاران محتاط‌تر مناسب‌ترند.

انواع صندوق‌های تضمین اصل سرمایه به لحاظ نوع ضمانت

صندوق‌های تضمین سرمایه به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: صندوق‌های دارای تضمین توسط رکن ضامن و صندوق‌های دارای تضمین توسط سهامداران ممتاز. هرکدام از این صندوق‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که در ادامه توضیح داده شده است:

1. صندوق‌های تضمین توسط رکن ضامن

در این نوع صندوق‌ها، یک نهاد مالی معتبر نظیر بانک، شرکت بیمه، یا موسسه مالی به‌عنوان رکن ضامن عمل می‌کند. این رکن ضامن تعهد می‌کند که اصل سرمایه سرمایه‌گذاران حفظ شود و در صورت زیان، این نهاد مالی موظف است جبران خسارت کند. این نوع تضمین، اطمینان بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند و برای افرادی که به دنبال اطمینان کامل از حفظ سرمایه خود هستند، جذابیت بالاتری دارد.

2. صندوق‌های تضمین توسط سهامداران ممتاز

در این نوع صندوق‌ها، سهامداران ممتاز، یعنی سهامداران اصلی یا بنیان‌گذاران صندوق، مسئولیت تضمین اصل سرمایه را بر عهده دارند. در صورت افت ارزش دارایی‌های صندوق، این سهامداران ممتاز هستند که تعهد می‌کنند زیان‌های احتمالی سرمایه‌گذاران جبران شود. این روش معمولاً هزینه کمتری نسبت به روش دارای رکن ضامن دارد، اما ممکن است درجه امنیت کمتری برای سرمایه‌گذاران عادی فراهم کند، زیرا تضمین از طریق سهامداران داخلی صندوق انجام می‌شود.

کارمزد صندوق تضمین اصل سرمایه

این صندوق‌ها معمولا دو نوع کارمزد دارند کارمزد ثابت و متغیر.

کارمزد ثابت این صندوق‌ها برای هر واحد عادی صندوق، معادل 1.5 درصد از میانگین سهام صندوق و 0.5 درصد از میانگین اوراق و سپرده‌های بانکی است.

کارمزد متغیر این صندوق‌ها متناسب با بازدهی ارائه شده توسط صندوق متغیر است. به عنوان مثال اگر بازدهی صندوق بین ۰ تا ۲۰ درصد باشد، کارمزد ضمانت صندوق، صفر است و یا اگر بازدهی صندوق بین ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد، کارمزد ضمانت، معادل ٪۱۰ است واگر بازدهی صندوق بین ۳۰ تا ۴۰ درصد باشد، کارمزد ضمانت معادل ٪۲۰ است.

صندوق تضمین اصل سرمایه در مقایسه با صندوق‌های سهامی و درآمد ثابت

صندوق تضمین اصل سرمایه نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که برای حفظ اصل سرمایه و کاهش ریسک‌های ناشی از نوسانات بازار طراحی شده است. در مقایسه با صندوق‌ سهامی و صندوق درآمد ثابت، این صندوق دارای ویژگی‌های متمایزی است که آن را برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال اطمینان از حفظ اصل سرمایه خود هستند جذاب می‌سازد.

صندوق‌های سهامی، بیشتر روی سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و معمولاً با ریسک بالاتری همراه هستند؛ اما در مقابل، پتانسیل بازدهی آن‌ها نیز بیشتر است. در صندوق‌های سهامی هیچ تضمینی برای حفظ اصل سرمایه وجود ندارد و در شرایط نزولی بازار، ممکن است سرمایه‌گذار دچار زیان شود. این صندوق‌ها برای افرادی مناسب هستند که توانایی تحمل ریسک بیشتری دارند و به دنبال بازدهی بالاتری در بلندمدت هستند.

صندوق‌های درآمد ثابت عمدتاً در اوراق قرضه و ابزارهای مالی کم‌ریسک سرمایه‌گذاری می‌کنند و معمولاً بازدهی ثابتی ارائه می‌دهند. این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذارانی که ریسک‌پذیری پایینی دارند و به دنبال درآمدی ثابت و کم‌ریسک هستند، گزینه مناسبی به شمار می‌روند؛ با این حال، بازدهی آن‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی و تضمین اصل سرمایه پایین‌تر است.

اما صندوق تضمین اصل سرمایه ترکیبی از ویژگی‌های هر دو نوع صندوق است. این صندوق از ریسک کمتری برخوردار بوده و در عین حال، سازوکاری برای تضمین بازگشت اصل سرمایه به سرمایه‌گذار ارائه می‌دهد. در این صندوق، بخشی از دارایی‌ها در سهام و بخش دیگری در ابزارهای با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود تا هم بازدهی مناسبی به دست آید و هم اصل سرمایه تا حد امکان محافظت شود.

در نهایت، صندوق تضمین اصل سرمایه برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که تمایل به ریسک محدود دارند اما می‌خواهند از بازدهی بازار سهام نیز بهره‌مند شوند. این صندوق‌ها در شرایطی که نوسانات بازار بالاست، می‌توانند اطمینان بیشتری از امنیت سرمایه فراهم کنند و به همین دلیل گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذارانی با دیدگاه محافظه‌کارانه هستند.

ویژگی‌های صندوق تضمین اصل سرمایه

صندوق‌های تضمین اصل سرمایه ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذارانی با تمایل به حفظ اصل سرمایه تبدیل می‌کند. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:

1. حفظ اصل سرمایه: مهم‌ترین ویژگی این صندوق‌ها، حفظ اصل سرمایه در برابر نوسانات بازار است. سرمایه‌گذاران مطمئن هستند که در پایان دوره سرمایه‌گذاری حداقل به میزان سرمایه اولیه خود را حفظ خواهند کرد.

2. ترکیب سرمایه‌گذاری متنوع: این صندوق‌ها از ترکیب متنوعی از دارایی‌ها، شامل اوراق با درآمد ثابت و بخشی از سهام استفاده می‌کنند تا همزمان به حفظ امنیت سرمایه و ایجاد بازدهی مناسب بپردازند.

3. سود با ثبات و ریسک کم: با توجه به سرمایه‌گذاری در ابزارهای کم‌ریسک و تضمین شده، این صندوق‌ها معمولاً به صورت دوره‌ای سودی ثابت و با ریسک کم به سرمایه‌گذار پرداخت می‌کنند.

4. وجود ضامن برای اصل سرمایه: بسیاری از این صندوق‌ها دارای نهاد ضامن هستند که مسئولیت تضمین اصل سرمایه را بر عهده می‌گیرد. این ضامن‌ها معمولاً مؤسسات مالی معتبر هستند که تضمینی برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کنند.

5. امکان سرمایه‌گذاری برای افراد کم‌ریسک: این صندوق‌ها به سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری با ریسک محدود هستند، این امکان را می‌دهند که از سود نسبی بازار بهره‌مند شوند بدون اینکه نگران کاهش اصل سرمایه باشند.

6. نقدشوندگی مناسب: واحدهای این صندوق‌ها معمولاً از نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند، به طوری که سرمایه‌گذاران می‌توانند در زمان نیاز، سرمایه خود را به وجه نقد تبدیل کنند.

7. حداقل بازدهی مورد انتظار: بسیاری از صندوق‌های تضمین اصل سرمایه یک حداقل بازدهی مورد انتظار را تعیین می‌کنند تا در صورت شرایط نامطلوب بازار، حداقلی از سوددهی نیز تضمین شود.

صندوق تضمین اصل سرمایه برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال راهی مطمئن برای افزایش دارایی‌های خود با حداقل ریسک هستند، گزینه‌ای مناسب است و می‌تواند اطمینان بیشتری را نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم کند.

مزایا و معایب صندوق تضمین اصل سرمایه

صندوق تضمین اصل سرمایه دارای مزایا و معایب مشخصی است که بسته به شرایط و اهداف سرمایه‌گذار می‌تواند مناسب یا نامناسب باشد. در اینجا به برخی از مهم‌ترین مزایا و معایب این صندوق‌ها اشاره می‌شود:

1. حفظ اصل سرمایه: مهم‌ترین مزیت این صندوق‌ها، تضمین اصل سرمایه است. سرمایه‌گذاران می‌توانند مطمئن باشند که در صورت افت بازار، اصل سرمایه اولیه آن‌ها حفظ خواهد شد.

2. کاهش ریسک: به دلیل وجود ضمانت، ریسک سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها بسیار کمتر از سایر صندوق‌ها مانند صندوق‌های سهامی است، بنابراین گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که تحمل ریسک پایینی دارند.

3. بازدهی ثابت و پیش‌بینی‌پذیر: صندوق‌های تضمین اصل سرمایه به دلیل استفاده از ابزارهای کم‌ریسک مانند اوراق با درآمد ثابت، معمولاً بازدهی ثابت و تا حدودی پیش‌بینی‌پذیری را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند.

4. امکان برنامه‌ریزی مالی: با توجه به ویژگی‌های تضمینی، سرمایه‌گذاران می‌توانند از این صندوق‌ها برای برنامه‌ریزی‌های مالی بلندمدت استفاده کنند و نگرانی کمتری نسبت به نوسانات بازار داشته باشند.

5. نقدشوندگی بالا: اکثر صندوق‌های تضمین اصل سرمایه امکان نقدشوندگی خوبی دارند، بنابراین سرمایه‌گذار می‌تواند در صورت نیاز به راحتی سرمایه خود را به وجه نقد تبدیل کند.

از معایب این صندوق‌های تضمین اصل سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بازدهی محدود: در مقایسه با صندوق‌های سهامی یا صندوق‌های مختلط که ممکن است بازدهی بالاتری داشته باشند، بازدهی صندوق‌های تضمین اصل سرمایه معمولاً کمتر است. این صندوق‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت و ابزارهای کم‌ریسک، بازدهی محدودی دارند.

2. هزینه‌های بیشتر: با توجه به وجود ضمانت، معمولاً کارمزد و هزینه‌های مدیریتی این صندوق‌ها بیشتر از سایر صندوق‌ها است. این هزینه‌ها می‌تواند بر سوددهی نهایی تأثیر منفی بگذارد.

3. ریسک تورم: بازدهی پایین‌تر این صندوق‌ها در مقایسه با نرخ تورم ممکن است باعث شود که ارزش واقعی سرمایه با گذر زمان کاهش یابد. در نتیجه، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال حفظ ارزش واقعی دارایی خود هستند، این صندوق‌ها ممکن است گزینه مناسبی نباشند.

4. وابستگی به نهاد ضامن: در صورتی که نهاد ضامن نتواند به تعهدات خود عمل کند، سرمایه‌گذار ممکن است با ریسک مواجه شود. بنابراین، اطمینان از اعتبار نهاد ضامن امری ضروری است.

5. عدم بهره‌گیری از رشد بازار: این صندوق‌ها معمولاً از فرصت‌های رشد سریع و بازدهی بالای بازارهای سرمایه مانند بورس بهره‌مند نمی‌شوند، به خصوص در شرایطی که بازار در حال رشد سریع است.

سابقه صندوق تضمین اصل سرمایه در ایران

صندوق‌های تضمین اصل سرمایه در ایران سابقه نسبتاً جدیدی دارند و به دلیل اهمیت حفظ اصل سرمایه برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، در سال‌های اخیر محبوبیت بیشتری یافته‌اند. این نوع صندوق‌ها با هدف اطمینان‌بخشی به سرمایه‌گذارانی که نمی‌خواهند در معرض نوسانات شدید بازار قرار گیرند، راه‌اندازی شده‌اند و بیشتر برای افرادی مناسب‌اند که تمایل به بازدهی ثابت و حداقلی دارند، اما به دنبال حفظ اصل سرمایه خود نیز هستند.

با توجه به نوسانات بازار سهام و همچنین تغییرات در وضعیت اقتصادی کشور، بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل دارند که به جای ورود مستقیم به بازار سهام یا سرمایه‌گذاری‌های پرریسک، از ابزارهایی با ریسک کمتر بهره بگیرند. صندوق‌های تضمین اصل سرمایه، با ارائه ضمانتی از سوی نهادهای معتبر یا از طریق دارندگان واحدهای ممتاز، توانسته‌اند اعتماد سرمایه‌گذاران محتاط را جلب کنند.
این صندوق‌ها بیشتر در شرایطی که بازار با نوسانات و رکود روبرو است یا وقتی که نرخ سود بانکی پایین است، با استقبال بیشتری مواجه می‌شوند. در مجموع، صندوق‌های تضمین اصل سرمایه به عنوان ابزاری مناسب برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز و افرادی که به دنبال درآمد ثابت و حفظ اصل سرمایه خود هستند، جایگاه ویژه‌ای در بازار مالی ایران به دست آورده‌اند.

جمع‌بندی

صندوق تضمین اصل سرمایه انتخابی مناسب برای افراد محافظه‌کار است که تمایل دارند به طور مطمئن در بازار سرمایه فعالیت کنند و از کاهش ارزش سرمایه اولیه خود جلوگیری کنند. با در نظر داشتن مزایا و معایب این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا این نوع صندوق برای شرایط و اهداف آن‌ها مناسب است یا خیر.