انواع استراتژی سرمایه گذاری کدامند؟

سرمایه گذاران موفق، ابتدا می بایست یک استراتژی سرمایه گذاری برای خود داشته باشند. انتخاب استراتژی سرمایه گذاری برای هر شخص با توجه به شرایط وی متفاوت است. در این مقاله به بررسی انواع استراتژی سرمایه گذاری در بازار سرمایه پرداخته شده است.

انتخاب بهترین استراتژی سرمایه گذاری به چه مواردی بستگی دارد؟

شخصی را در نظر بگیرید که پول خود را در بانک با نرخ 20 درصد سپرده گذاری کرده است. مشاور سرمایه گذاری به وی پیشنهاد صندوق درآمد ثابت با نرخ 22 درصد را داده است و وی بسیار از این پیشنهاد و تصمیمی که می گیرد خوشحال است. شخص دیگری اما پولی در بانک به شکل نقد نگه داشته تا یک سرمایه گذاری مناسبی را پیدا کند و بلافاصله آن را بخرد. بانک به وی پیشنهاد سود 25 درصدی را داده با این شرط که یک سال پول خود را نگه دارد. وی به حرف بانک گوش داده، علیرغم اینکه 25 درصد سود سالانه دریافت کرده به شدت ناراحت است. چرا که انتظار داشته موقعیت خوبی برای خرید خانه ایجاد شود و سود بسیار بیشتری کسب کند که نگهداری یک ساله آن شخص را از این سود مناسب دور کرده است. این مثال ها نشان می دهد خوشحالی و احساس موفقیت برای هر شخصی متفاوت است. در نگاه کلی شخص دوم می بایست دست کم خوشحال تر از شخص اول باشد اما تعریف رضایت و نارضایتی  برای دو شخص کاملا متفاوت است.

پس جهت تعیین استراتژی سرمایه‌ گذاری، ابتدا می بایست خودمان را بشناسیم. یعنی اهداف و ویژگی‌های شخصیتی و روحیات خود را بررسی کرده و یک استراتژی درست انتخاب کنیم .

برخی از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار برای سرمایه گذاری موارد ذیل است:

• میزان ریسک‌پذیری‌

هر چه میزان ریسک پذیری شخص کمتر باشد سرمایه گذاری به سمت ابزارهای درآمد ثابت بیشتر می شود و در نتیجه استراتژی های سرمایه گذاری نیز به سمت پوشش ریسک و کاهش آن پیش می رود.

• وضعیت درآمد و میزان ثبات آن

ثبات درآمدی، شخص را وارد سرمایه گذاری های پرریسک تر می کند.

• افق زمانی مورد نظرتان برای سرمایه گذاری

هر چقدر شخص برای سرمایه گذاری افق بلندمدتی تری داشته باشد می توان با تحلیل بنیادی فرصت های مناسبی برای سرمایه گذاری داشته باشد و بازدهی معقولی را کسب کند.  

• وضعیت شغلی و محیط کسب‌وکار

چنانچه وضعیت شغلی سرمایه گذار پایدار باشد و توانایی پس انداز مداوم را داشته باشد طبیعتا شخص می تواند در بازارهای مختلفی اقدام به سرمایه گذاری کند و از سرمایه گذاری پرریسک نهراسد.

• تعهدات و بدهی‌های آینده

میزان زیاد بدهی در آینده شخص را کم ریسک تر می کند.

• میزان دانش خود از سرمایه‌ گذاری

• ویژگی‌ها و تمایلات شخصی

در کنار اینکه شخص سرمایه گذار می بایست خودش را به شکل دقیق و کامل بشناسد تا بتواند تصمیم درست بگیرد، هم چنین لازم است آن دارایی را که سرمایه گذاری می کند نیز به شکل کامل بشناسد و مشخصات آن را نیز بداند. به طور کلی فاکتورهایی نظیر میزان بازدهی، میزان نقدشوندگی، ریسک ناشی از تغییر قیمت ها و ... در دارایی های مختلف می بایست اندازه گیری و بررسی شوند. سپس شخص سرمایه گذار با شناختی که از خود دارد یک گزینه یا ترکیبی از گزینه ها را انتخاب نمایند.

ویژگی های کلاس های مختلف سرمایه گذاری از 3 منظر نقدشوندگی، ریسک و بازدهی

انواع استراتژی های سرمایه گذاری بر اساس افق زمانی

در بررسی های سرمایه گذاری لازم است حتما افق زمانی مشخص شود. این افق را خود سرمایه گذار بر اساس شناخت از خود عمدتا انتخاب می کند، افق زمانی به 3 دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دسته بندی می شود.

• افق زمانی کوتاه مدت (short term)

افق زمانی کوتاه مدت، معمولا زیر 6 ماه تعبیر می شود.  معمولا اینطور احساس می شود که چون بازه زمانی تصمیم گیری کوتاه مدت است ابهامات در این بازه کمتر است و ابهامات در افق زمانی بلندمدت بالاتر است. این تصور غلط است و  اتفاقا در کوتاه مدت نیز همه چیز غیر قطعی است. به عنوان مثال همه می دانیم که طلا و دلار در بلندمدت صعودی است اما در کوتاه مدت و میان مدت ممکن است نزولی هم باشد. در نتیجه وقتی یک سرمایه گذار خیلی کوتاه مدتی سرمایه گذاری می کند حتما باید تحلیل تکنیکال را نیز تسلط داشته باشد.

• افق زمانی میان مدت (mid term)

چنانچه سرمایه گذاری با افق میان مدتسرمایه گذاری می کند عموما بین 6 ماه الی 3 سال بازه زمانی مد نظرش است که می توان در آن بازه با تشکیل پرتفو اقدامات مناسبی را انجام داد. اکثر مردم برای سرمایه گذاری دید میان مدت را دارند که بازه زمانی مناسبی برای تصمیم گیری درست است. تقریبا همه ابزارهای مهم سرمایه گذاری در این بازه قابل استفاده هستند. از بازار سرمایه تا مسکن.

• افق زمانی بلندمدت (long term)

به دوره های بیشتر از 3 سال دوره بلندمدت می گویند. روندهای کلی اقتصاد یک کشور در بلندمدت تقریبا مشخص است و به سختی قابلیت تغییر را دارد. در این دوره عموما سرمایه گذاران از همه بازارهای موازی سهم مناسبی را در سرمایه گذاری خود دارند  و معمولا وقتی بازه های زمانی بلند مدت بررسی می شود تقریبا همه بازارها رفتارهای سنتی خود را حفظ می کنند.بررسی بازدهی ها در افق زمانی بلندمدت که نتایج یکسانی دارند

انواع استراتژی های سرمایه گذاری بر اساس ریسک پذیری

ریسک عموما به معنی ناامطینانی و ابهام در سرمایه گذاری است. در نتیجه به نوسانات موجود در بازدهی ها ریسک می گویند. هر چقدر سرمایه گذاری ریسک پذیر ترباشد سراغ دارایی های پرنوسان تر می رود.  افراد از نظر پذیرش میزان ریسک به ۳ دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• افراد ریسک‌گریز(risk averse)

این گونه سرمایه گذاران در سرمایه گذاری بسیار محافظه کارانه عمل می کنند و تنها در جایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که مطمئن باشند که احتمال موفقیت بسیار بالا است. عمده پول این افراد در بانک ، صندوق و اوراق با درآمد ثابت است. چنانچه در بازار سهام نیز سرمایه گذاری کنند سهم های بسیار کم ریسک که سود نقدی زیادی را در مجامع پرداخت می کنند را خریداری می کنند.

• افراد ریسک‌پذیر(risk seeking)

 استراتژی این افراد جسارات و شجاعت در سرمایه‌گذاری است. این افراد پذیرای ریسک بالا هستند و به شانس و هوش مالی خود اعتقاد زیادی دارند. این افراد عموما در بورس، ارز و طلا سرمایه گذاری می کنند.  به عنوان مثال چنانچه سرمایه گذار ریسک پذیر نماد فملی را به دلیل اینکه سهام ارزشی است می خرد، سرمایه گذار پرریسک به سراغ صندوق های اهرمی می رود که بسیار پرریسک است.  سرمایه گذاران ریسک پذیر هم چنین به سراغ اهرم ها، اوراق مشتقه نظیر آتی و آپشن برای سرمایه گذاری می روند. یا تلاش می کنند که از اعتبار استفاده کنند.

• افراد خنثی نسبت به ریسک(Risk neutral)

 این گروه نسبت به ریسک کردن در زندگی خود واکنشی خنثی دارند. به عبارتی رفتاری بین ریسک گریز و ریسک پذیر دارند و متعادل هستند. تقریبا بخش زیادی از مردم در این دسته قرار می گیرند.  

انواع استراتژی های سرمایه گذاری بر اساس فعالیت سرمایه گذاران

گاهی اوقات در سرمایه گذاری، سرمایه گذار بسیار فعال است و تلاش می کند از بازارها، ابزارها و سهام مختلف استفاده نماید. در نتیجه در این خصوص نیز می توان سرمایه گذاری را به دو دسته فعال و منفعل دسته بندی کرد.

• سرمایه گذاری فعال (Active Investing)

این مدل سرمایه گذاران سعی می‌کنند از یک استراتژی فعال استفاده کرده و با انجام معاملات مختلف، بیشترین بازدهی ممکن را از نوسانات بازار به دست بیاورند. به عبارتی دیدگاه این سرمایه گذاری کوتاه مدت است و نوسان گیری بر اساس یک استراتژی مشخص در دستور کار قرار دارد. طبیعتا این مدل سرمایه گذاران وقت زیادی برای بازار می گذارند و معمولا از نوسانات مثبت و منفی نیز استفاده می کنند. در بازارهای منفی هم فعال هستند و از مشتقات همانند آتی و آپشن استفاده می کنند. به عنوان مثال شخص یک استراتژی مشخص دارد که زمانی RSI یک نماد به سمت 30 درصد یعنی اشباع فروش می رود می خرد و زمانی که به سمت اشباع خرید (70 درصد و بالاتر) می رود می فروشد. این استراتژی یک استراتژی فعال است و ممکن است در یک مدت کوتاه بارها این اتفاق بیفتد.

• سرمایه گذاری غیر فعال (Passive Investing)

 شخص، سرمایه گذاری را با هدف کسب بازدهی در بازه بلندمدت انجام داده و خود را درگیر کسب سود زیاد از بازار نمی‌کند. این استراتژی مبنی بر یک ذهنیت بخر و نگه دار  است. در واقع این ذهنیت به معنای مقاومت در برابر وسوسه‌ ها و هیجانات مداومی است که در زمان سهامداری به سراغ سرمایه‌ گذار خواهد آمد. در کنار آن شخص ممکن است حتی در یک سرمایه گذاری تصمیمات خود را نیز حذف کند. مثلا در بورس از صندوق های سرمایه گذاری شاخصی (Index fund) استفاده کند. بازدهی این صندوق ها مشابه با بازدهی شاخص مورد نظر (شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و ...) است. در این روش که نوعی سرمایه گذاری غیر مستقیم به حساب می‌آید، خودِ فرد هیچ نقشی در انتخاب سهام یا مدیریت ریسک و سرمایه آن به عهده دارد. یا به شکل خفیف تری خرید یک شرکت سرمایه گذاری نیز می توانند سرمایه گذاری منفعل یا غیر فعال تلقی شود. استفاده از صندوق های سرمایه گذاری نیز به همین صورت است.

جمع بندی

پیش تر برای سرمایه گذاری سرمایه گذاران سراغ بازارهای سنتی مثلا سکه و طلا می رفتند یا نهایتا در خانه سرمایه گذاری می کردند. در نتیجه رفتار و استراتژی همه سرمایه گذاران یک شکل بوده.  از دهه 50 میلادی که ابزارهای مشتقه وارد بورس ها شد و از دهه 70 که آپشن ها خیلی جدی شدند سرمایه گذاران متوجه شدند که با همدیگر بسیار متفاوت هستند. برخی دیدگاه های کوتاه مدتی و برخی دیدگاه های بلندمدتی دارند. برخی ریسک پذیر تر هستند و برخی ریسک گریز تر. در واقع در استراتژی سرمایه گذاری ابتدا باید خودمان را بشناسیم و سپس اقدام به سرمایه گذاری کنیم. وارن بافت، موفق ترین سرمایه گذار در بورس می گوید "بهترین سرمایه گذاری، سرمایه گذاری در توانایی های خودتان است".